ROM là một thành phần quan trọng trong máy tính và các thiết bị điện tử. Bài viết này giuups chúng ta hiểu rõ hơn ROM là gì, cũng như cách phân biệt ROM và RAM
ROM là gì?
ROM, viết tắt của Read-Only Memory (Bộ nhớ chỉ đọc), là một loại bộ nhớ trong máy tính và thiết bị điện tử khác. Khác với RAM (Random Access Memory) có thể ghi và xóa dữ liệu nhiều lần, ROM chứa thông tin được lưu trữ một cách cố định và không thay đổi dưới dạng mã hoặc dữ liệu chỉ có thể đọc, không thể ghi đè hoặc sửa đổi từ người dùng thông thường.
ROM thường chứa các chương trình cố định và dữ liệu quan trọng cần thiết cho hoạt động cơ bản của thiết bị, như firmware của máy tính, BIOS (Basic Input/Output System), hoặc các ứng dụng như trình điều khiển phần cứng. Nó đảm bảo rằng các thông tin quan trọng này không bị mất khi máy tính hoặc thiết bị bị tắt đi.
Phân biệt ROM và RAM?
0
| Thuộc tính | ROM (Read-Only Memory) | RAM (Random Access Memory) |
|---|---|---|
| Loại dữ liệu | Chứa dữ liệu chỉ đọc và không thể ghi đè hoặc sửa đổi. | Chứa dữ liệu có thể ghi đè và sửa đổi trong quá trình hoạt động. |
| Khả năng lưu trữ | Dữ liệu được lưu trữ cố định và không thay đổi sau quá trình sản xuất. | Dữ liệu được lưu trữ tạm thời và bị mất khi nguồn điện bị ngắt. |
| Loại thông tin | Thường chứa các chương trình cố định, firmware, hoặc BIOS. | Thường chứa dữ liệu và chương trình ứng dụng đang hoạt động. |
| Khả năng ghi đè | Dữ liệu không thể ghi đè hoặc sửa đổi từ người dùng thông thường. | Dữ liệu có thể bị ghi đè và sửa đổi trong quá trình sử dụng. |
| Sử dụng phổ biến | Sử dụng cho việc lưu trữ dữ liệu quan trọng và chương trình cố định trong thiết bị. | Sử dụng cho hoạt động lưu trữ và xử lý tạm thời trong máy tính. |
| Loại ROM phổ biến | ROM Mask (ROM mặc định), PROM, EPROM, EEPROM, Flash ROM. | Không áp dụng, vì không phải là một loại RAM. |
| Tính ổn định | Ổn định và không bị mất dữ liệu khi không còn nguồn điện cung cấp. | Dữ liệu bị mất khi máy tính tắt hoặc khởi động lại. |
ROM là bộ nhớ trong hay ngoài
Bộ nhớ ROM được tích hợp trực tiếp vào máy tính hoặc thiết bị điện tử, khác biệt so với RAM ở điểm là nó là bộ nhớ không thể thay đổi, dữ liệu trong ROM sẽ không bị mất ngay cả khi máy tính hoặc thiết bị được tắt nguồn.
- Trong máy tính: ROM thường nằm trong thùng máy (thường là trong CPU) và đóng vai trò là bộ nhớ đệm nhanh, giúp tăng tốc độ truy xuất dữ liệu.
- Trong điện thoại: ROM thường được sử dụng để lưu trữ hệ điều hành và các phần mềm cố định. Người dùng không thể ghi đè dữ liệu lên ROM, nhưng hệ thống có thể cập nhật (up ROM) để cài đặt phiên bản mới của hệ điều hành.
Cấu trúc của ROM
Cấu trúc của ROM bao gồm hai thành phần cơ bản là Cổng OR và bộ giải mã. Tuy nhiên, trong máy tính, cấu trúc của ROM phức tạp hơn và gồm bốn thành phần chính:
- Bộ giải mã hàng và bộ giải mã cột (gọi chung là Bộ giải mã địa chỉ): Chúng quyết định thanh ghi nào trong dãy được phép truy cập dựa trên dữ liệu 8 bit của chúng.
- Bộ đệm đầu ra: Sử dụng mạch đệm với 3 trạng thái. Khi ở mức cao, nó tạo ra trạng thái trở kháng cao. Ngược lại, khi ở mức thấp, bộ đệm đầu ra chuyển dữ liệu ra ngoài.
- Máng thanh ghi: Đây là bộ phận lưu trữ dữ liệu đã được lập trình sẵn vào ROM và được sắp xếp theo ma trận vuông. Mỗi thanh ghi chứa một từ 8 bit và có 1 ô nhớ có kích thước từ. Không thể lưu trữ thêm dữ liệu vào những thanh ghi này.
Các loại ROM phổ biến
- ROM Mask (ROM mặc định): Được lập trình một cách cố định trong quá trình sản xuất và không thể thay đổi sau đó.
- PROM (Programmable Read-Only Memory): Cho phép ghi dữ liệu vào ROM sau quá trình sản xuất nhưng không thể xóa.
- EPROM (Erasable Programmable Read-Only Memory): Cho phép ghi và xóa dữ liệu từ ROM bằng cách sử dụng tia tử ngoại.
- EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory): Cho phép ghi và xóa dữ liệu từ ROM điện tử bằng cách sử dụng điện áp.
- Flash ROM: Loại ROM có thể ghi và xóa dữ liệu điện tử nhanh chóng và thường được sử dụng trong lưu trữ dữ liệu như ổ đĩa USB, thẻ nhớ, và ổ cứng SSD.
Kết luận
ROM là một bộ nhớ không thể thay đổi, đóng vai trò quan trọng trong máy tính và các thiết bị điện tử.
